در حال حاضر و با گذر از دوران اتوماسیون تولید و تجهیز اغلب کارخانه های تولیدی کشور به سیستم های پیشرفته و استقرار اتوماسیون تولید، موج جدیدی از حرکت به سوی اتوماسیون بسته بندی به راه افتاده است. در دیدگاه کلان ، بسته بندی نیز همپایه تولید از اهمیت زیادی برخوردار بوده و ضعف در این بخش ، کل فرآیند تولید را نیز دچار ضعف می کند. کما این که اگر در کارخانه ای به تولید، بیش از اندازه اهمیت داده شود و به ماشین آلات بسته بندی مناسب توجه نشود، ماشین آلات تولیدی نیز نخواهند توانست با بازده بالا فعالیت کنند، زیرا تولید و بسته بندی ، ۲ فرآیند پیوسته و پشت سر هم بوده و سرعت آنها نیز با یکدیگر متناسب است. ضعف در بسته بندی و بازده پایین در آن ، امکان تولید با سرعت بالا را سلب می کند. به همین دلیل رشد همزمان و همسطح این دو در نهایت باعث رشد امکان و ظرفیت تولید خواهد شد.>سیستم های مورد استفاده در بسته بندی آشکار، معمولا سیستم های ساده تر و قدیمی تری هستند که بخوبی در کشور تولید و عرضه می شوند و حتی شرکتهای موفقی در زمینه صادرات نیز با این شیوه مطرحند. بسته بندی آشکار، همان ظاهر محصول است که از سوی خریدار نهایی قابل مشاهده است. به عنوان مثال امروزه تقریبا هر محصولی که از سوپرمارکت تهیه می کنید، کارخانه تولیدکننده ، آن را در یک پوشش (یا پاکت) قرار داده و نمی توان محصولاتی مانند آبمیوه یا چیپس یا... را به صورت باز و بدون بسته بندی کارخانه تهیه کرد. مهندس محمدحسین رادفر، طراح و سازنده ربات بسته بندی خودکار در این باره می گوید: نوع دیگری از بسته بندی نیز وجود دارد. این بسته بندی ، ربطی به ظاهر محصول ندارد بلکه به اموری مانند انبار، انتقال و توزیع محصولات توجه می کند، این بسته بندی علاوه بر حفظ خواص محصول ، در معرض دید مصرف کننده نهایی نیز قرار می گیرد و بسته بندی آشکار نامیده می شود؛ اما نوع دیگری از بسته بندی نیز وجود دارد که کار توزیع را تسهیل می کند؛ به عنوان مثال ، همان محصول ساده آبمیوه را در نظر بگیرید. واضح است که آبمیوه ها را نمی توان به صورت تک تک توزیع کرد بلکه می بایست محصولات به صورت گروهی مرتب شده و در جعبه هایی چیده شوند و در نهایت با این جعبه ها انبار و بارگیری شده و به فروشگاه ها ارسال شوند. این نوع بسته بندی (مانند گروه گروه کردن محصولات یا چیدن و مرتب کردن و قرار دادن آنها داخل کارتن) که از سوی مصرف کننده نهایی دیده نمی شود، بسته بندی پنهان نامیده می شود. نوع اول بسته بندی ، به دلیل این که از سوی مصرف کننده نهایی دیده می شود و در جلب نظر او، موثر است در بازار رقابتی امروز، ابتدا مورد توجه کارخانه ها قرار گرفت ، اما با توجه به اهمیت زیاد بسته بندی پنهان در افزایش سرعت و بازده تولید و نیاز کارخانه ها، روز به روز بر توجه صاحبان صنایع به این امر افزوده می شود. ● ساخت رباتهای صنعتی در کشور ورود هر محصول جدیدی به بازار، با مخاطرات و پیچیدگی های زیادی همراه است که در کنار عواملی مثل عدم شناخت صاحبان صنایع از آن و مزایای آن و پیچیدگی های تکنولوژیکی موجود در ساخت این رباتها، باعث شده بود تا تولیدکنندگان داخلی توان خود را در ساخت ماشین آلات سنتی که قبلا بارها تست شده و ریسک کمتری داشتند به کار ببندند. مهندس رادفر می افزاید: با ورود جوانان تحصیلکرده و ریسک پذیر، در سال ۱۳۸۵ برای نخستین بار در کشور، پروژه ساخت این گونه رباتها توسط جمعی از دانش آموختگان دانشگاه صنعتی شریف و با حمایت بخش خصوصی کلید خورد و پس از یک سال کار مداوم ، نحستین نمونه این گونه رباتها با طراحی منحصربه فرد و با تکیه بر منابع داخلی به بهره برداری رسید. میزان وابستگی نمونه های طراحی شده به تجهیزات و منابع خارجی کمتر از ۱۰ درصد است که در نوع خود موفقیت بزرگی به شمار می آید. ● رباتهای منطبق با خط تولید مهمترین پیشرفت تکنولوژیکی در ساخت این رباتها، مربوط به سیستم کنترل این رباتها و در واقع مغز هوشمند آنان است. این رباتها باید از سیستم کنترلی قدرتمندی برخوردار باشند و به طور همزمان قابلیت تشخیص محصولات ، کنترل کیفی آنان ، خارج کردن محصولات معیوب از روند تولید، انطباق با تغییرات در سرعت خط، مرتب کردن محصولات در تعداد مختلف و به هر شکل دلخواه ، تشخیص انواع مختلف محصولات و انتقال آنها به مسیرهای جداگانه ، قابلیت برداشتن و بلند کردن و جابه جایی محصولات در مسیرهای مختلف و... را دارا باشند. علاوه بر موارد فوق که عملکرد معمول دستگاه است ، این رباتها باید کلیه موارد مورد نیاز در شرایط به روز مشکل را آموزش ببینند و در شرایط بحران بتوانند به بهترین نحو تصمیم گیری کنند تا کمترین آسیب به روند تولید وارد شود. به همین دلیل استفاده از سیستم های هوش مصنوعی ، پردازش تصویر و... در این رباتها رواج دارد. این رباتها مخصوص انطباق با خط تولید طراحی می شوند و در اکثر صنایع قابل استفاده هستند. برخی از صنایعی که بیش از سایرین به این ربات نیازمندند عبارتند از صنایع لبنی ، صنایع غذایی ، صنایع آرایشی بهداشتی ، صنایع دارویی ، صنایع قطعه سازی خودرو و... بنابراین اگرچه (با توجه به میزان پیشرفت تکنولوژی در حال حاضر) هیچ گاه نمی توان دستگاهی داشت که برای تمام شرایط و کارخانه های مختلف قابل استفاده باشد، اما وقتی یک نمونه از این رباتها مخصوص یک محصول ، مثلا سس مایونز (البته در وزنها و شیشه های متنوع) طراحی می شود، در کلیه کارخانه هایی که محصولات آنها در چنین شیشه هایی قرار دارد قابل استفاده است و براحتی با تغییرات نرم افزاری و در صورت لزوم کمی اصلاحات مکانیکی ، از خط تولیدی به خط تولید دیگر قابل انتقال خواهد بود. ● افزایش سرعت و کاهش خطا این رباتها عموما سرعت عملکردی بسیار بالا دارند و خطاهای آنها نیز بسیار اندک است. مهندس رادفر تاکید می کند: صنعت بسته بندی ، صنعتی است که تکرار در آن بسیار زیاد به چشم می خورد و حتی گروهی از مدافعان حقوق کارگران ، به استفاده از نیروی انسانی در بخشهایی از این صنعت اعتراض می کنند، زیرا به عنوان مثال مشاهده می شود که کار یک انسان ، به صورت ثابت تنها عبارت است از برداشتن تعدادی محصول و قرار دادن آنها در یک جعبه و بستن در جعبه بدون هیچ گونه تنوعی و حتی گاهی به دلیل شرایط خط تولید باید این کار را ایستاده به مدت چندین ساعت ، بدون کوچکترین استراحت یا تنوعی انجام دهد. این رباتها باید کلیه موارد مورد نیاز در شرایط به روز و مشکل را آموزش ببینند تا در شرایط بحران بتوانند به بهترین نحو تصمیم گیری کنند این شرایط کاری ، به مرور زمان صدمات جبران ناپذیری را به جسم و روان کارگران وارد خواهد آورد. به همین دلیل مدافعان حقوق کارگران عقیده دارند باید تا حد ممکن این قبیل فعالیت ها توسط رباتها انجام شوند. علاوه بر حفظ سلامت کارگران ، استفاده از این رباتها برای کارخانه داران نیز قابل توجیه است. سرعت این رباتها معمولا بسیار بیشتر از توانایی کارکرد انسان بوده و خطاهای رایج در نیروی انسانی که به دلیل مشکلاتی چون خستگی و عدم تنوع رخ می دهد در آنها بسیار اندک است. به این دلیل با استفاده از آنها، سرعت تولید نیز قابل افزایش بوده و بازده تولید و بسته بندی افزایش می یابد. ● انقلاب مکانیکی ، یک ضرورت با وجود این که این صنعت در دنیا نیز کمتر از ۱۰ سال عمر دارد، در این مدت پیشرفت خوبی کرده است. البته برای رسیدن به انتهای مسیر هنوز راه زیادی را در پیش رو دارند. سیستم های کنترلی این رباتها در این مدت پیشرفت های خوبی داشته و بسرعت به پیش می رود. اما نیاز است انقلابی در سیستم های مکانیکی آنها صورت بگیرد. در آن صورت می توان رباتی داشت که بتواند به صورت خودکار، علاوه بر سیستم های نرم افزاری ، سیستم های مکانیکی و حرکتی خود را به نحوی تغییر دهد که قابل استفاده در همه شرایط و محیطها باشد و نیاز به طراحی های متفاوت برای محصولات متفاوت نداشته باشد. به این ترتیب ، به عنوان مثال تنها با انتخاب گزینه مربوطه روی صفحه نمایش ، دستگاه تجهیزات مکانیکی ، از قبیل گایدها و مسیرها، توان موتورها، محل قرارگیری سنسورهای مختلف و... را به نحوی تغییر می دهد که بدون کوچکترین تنظیمی از طرف اپراتور، بتواند روی خط تولید دیگری قرار گیرد. همان گونه که ذکر شد، این رباتها برای عملکردشان نیاز به کنترل نیروی انسانی ندارند و کاملا اتوماتیک عمل می کنند. اما امروزه برای انتقال آنها از خط تولیدی به خط تولید دیگر، به تنظیمات مکانیکی توسط اپراتور نیاز است. ● ربات بسته بندی ساخته شده در کشور مهندس رادفر می گوید: برای نخستین بار در کشور توسط شرکتی وابسته به مرکز رشد فناوری های پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف و با سرمایه گذاری بخش خصوصی ، یک نمونه پیشرفته از این رباتها ساخته شده که مراحل تست را پشت سر گذاشته و در مرحله نصب و راه اندازی در یک کارخانه صنایع غذایی قرار دارد. این نمونه که به عنوان اختراع در اداره ثبت اختراعات و مالکیت صنعتی به ثبت رسیده است ، مخصوص خطوط تولید کارخانه هایی است که محصولاتی شیشه ای (مثل سس مایونز در وزنهای مختلف ، محصولاتی مثل خیارشور، ترشیجات ، عسل ، مربا و...) تولید می کنند و به سادگی در تمام آنها قابل استفاده است. این ربات وظیفه مرتب کردن محصولات در تعداد مشخص و قرار دادن آنها در دایکات (جعبه مقوایی) را انجام می دهد و دارای قابلیت کارکرد با سرعت بسیار بالای ۲۰۰ محصول در دقیقه است. به این ترتیب می تواند در دقیقه تعدادی بالغ بر ۲۰ دایکات را از محصولات پر کرده و به مراحل بعدی انتقال دهد. نویسنده:پونه شیرازی راسخون ( www.rasekhoon.net )

نظرات شما عزیزان: