زلزله و سونامی هولناکی که بتازگی در کشور ژاپن اتفاق افتاده است علاوه بر کشته و ناپدید شدن هزاران ژاپنی در این کشور، ویرانی های عظیمی را به جای گذاشته است. اما نکته جالب توجه این است که در این کشور برخلاف دیگر کشورهایی که تا به حال وقایع مشابهی را تجربه کرده اند استفاده از فناوری های مدرن برای ردیابی بازماندگان این حادثه و به حداقل رساندن خسارت های ناشی از وقوع این حادثه هولناک نقش بسیار مهمی داشته است. از آنجا که در حال حاضر امکان پیشگویی وقوع زمین لرزه، زلزله و حوادث شبیه آن در هیچ نقطه ای از دنیا امکان پذیر نخواهد بود، بنابراین استفاده از فناوری های مدرن و امروزی نظیر ربات ها می تواند در امدادرسانی و نجات بازماندگان پس از وقوع چنین حوادثی تاثیرگذار باشد. ● وقتی ربات ها به کمک حادثه دیدگان می شتابند در سونامی اخیر ژاپن ربات ها توانستند در بسیاری از خدمات امداد و نجات اداره امور را در دست گیرند که خوشبختانه بخوبی از عهده انجام این کار برآمدند. یکی از این ربات ها، ربات روبوکو بود که اگرچه با هدف مکان یابی و نجات مجروحان در محل های آسیب دیده طراحی و ساخته شده است، اما این قابلیت را دارد که بتوان حتی در حوادث طبیعی نیز برای نجات جان آسیب دیدگان از آن استفاده کرد. این ربات که مجهز به یک کپسول اکسیژن است با استفاده از حسگرهایی که توانایی ردیابی امواج فوق صوت را دارند آسیب دیدگان و مجروحان را در محل حادثه شناسایی کرده و آنها را به یک وسیله نقلیه منتقل می کند تا برای مراقبت و درمان به مراکز درمانی منتقل شوند. ربات امنیتی خزنده از دیگر ربات هایی بود که در جریان این حادثه به کمک ژاپنی ها آمد. این ربات امنیتی که برای اداره پلیس یوکوهاما ساخته شده است می تواند افراد آسیب دیده را که حداکثر وزن آنها ۱۱۳ کیلوگرم باشد در یک پوسته امنیتی قرار داده و جابه جا کند. شکل ظاهری این ربات شبیه یک تانک است که می تواند در هر زمان تنها یک مجروح را از محل وقوع حادثه به مکان امنی منتقل کند. یکی از دیگر ویژگی های این ربات در مقایسه با دیگر ربات های امدادرسان این است که از راه دور نیز قابل کنترل بوده و از طریق حسگرهایش جریان خون و دیگر علائم حیاتی فرد نجات یافته را تحت نظارت و کنترل قرار می دهد. ربات کوئینس از دیگر ربات های امدادگر ژاپنی بود که با استفاده از حسگرهایی که امواج مادون و همچنین انتشار دی اکسید کربن را ردیابی می کنند نشانه هایی از تنفس انسان و حتی گرمای بدن آنها را در محل حادثه شناسایی می کند. این ربات قابلیت جابه جایی غذا و تامین دیگر نیازهای ضروری آسیب دیدگان و همچنین ارائه خدمات دیگر را نیز دارد. اگرچه این ربات در مقایسه با دیگر ربات ها، رباتی بسیار کوچک است، اما از توانمندی های بسیار زیادی برخوردار است. ربات هشت متری که از نظر شکل ظاهری شبیه یک مار است از دیگر ربات های بخش امدادرسانی در این حادثه بود که با سرعت ۴ سانتی متر بر ثانیه حرکت می کند. اگرچه این ربات به کندی حرکت می کند اما قادر است از شیب های تند براحتی بالا رفته و حتی خود را از شکاف های بسیار کوچک نیز عبور دهد.این ربات همچنین مجهز به چشمانی شبیه دوربین است که با استفاده از آنها از محل حادثه تصاویری را ارسال می کند و به این ترتیب می تواند هر لحظه بخش کنترل را از موقعیت خود آگاه سازد. ● مهار نیروگاه هسته ای به کمک ربات ها ربات ها علاوه بر امدادرسانی و نجات آسیب دیدگان موفق شدند، نیروگاه آسیب دیده داییچی را نیز پس از وقوع سونامی در ژاپن تحت کنترل قرار دهند. از آنجا که سطح تشعشعات رادیواکتیو در این نیروگاه مانع حضور نیروهای امدادی می شد، علاوه بر ربات های پیشرفته ژاپنی که عازم محل حادثه در این نیروگاه شده بودند، ربات های پیشرفته ای از دیگر کشورها نیز به کمک آنها آمده بودند. در این نیروگاه علاوه بر ربات های موسوم به مونیروبو (Monitoring Robot) که تشعشعات هسته ای را تحت کنترل قرار داده بودند، ربات های آتش نشان بدون سرنشین هم حضور داشتند. نکته: در سونامی اخیر ژاپن ربات ها توانستند در بسیاری از خدمات امداد و نجات اداره امور را در دست گیرند که خوشبختانه بخوبی از عهده انجام این کار برآمدند این ربات های آتش نشان آب دریا را در مدت زمان ۱۳ ساعت به میله های سوخت رآکتور این نیروگاه پاشیدند تا از افزایش بیش از حد دمای آن تا حدودی بکاهند. در حقیقت مونیروبو یک ربات ناظر است که توانست در مهار بحران هسته ای ژاپن، خدمات شایانی را در اختیار متخصصان فداکار و از جان گذشته که برای پایان بخشیدن به پیامدهای ناشی از این بحران تلاش می کنند، قرار دهد. این ربات در جایی که سطح تشعشعات رادیواکتیو برای انسان بسیار خطرناک باشد، مسوولیت کنترل امور را در دست می گیرد و با از میان برداشتن موانع موجود در مسیر حرکت خود، اطلاعاتی را درباره محیط جمع آوری می کند. این ربات که علاوه بر ردیاب رادیواکتیو به سیستم دوربین سه بعدی و حسگرهای دما و رطوبت مجهز است قابلیت کنترل از راه دور را نیز دارد. بی شک هر چه از تعداد ربات های بیشتری در این نیروگاه استفاده شود نیاز به حضور نیروی انسانی در محیط های بسیار خطرناکی که پیامدهایی نظیر مرگ و بیماری را برای آنها به همراه داشته باشد کمتر خواهد بود. ماشین های رباتیک آی روبو از دیگر ربات هایی بودند که برای مهار بحران هسته ای ژاپن به کمک آمده بودند. این ربات ها که معمولا از آنها برای خنثی کردن بمب و همچنین انجام ماموریت های مشابه استفاده می شود از نظر اندازه بسیار کوچک تر از مونیروبوها بوده و با سرعت بیشتری قادر به حرکت و جابه جایی هستند. از آنجا که این ربات ها قابلیت بالا رفتن از پله ها و توانایی حمل یک لوله آب برای آب پاشی در محل حادثه را دارند می توان آنها را به داخل ساختمان محل وقوع حادثه فرستاد و تنها ویژگی ای که استفاده از آنها را محدود می سازد این است که این ربات ها فاقد حفاظ سنگین تشعشعی هستند که از آنها محافظت می کند و به نظر می رسد ممکن است تشعشات رادیواکتیو بر عملکرد آنها تاثیر بگذارد. ● شبکه های ارتباطی اینترنتی پس از سونامی به رغم این که این زلزله ۹ / ۸ ریشتری پیامدهای ناگواری را برای ژاپن به همراه داشت اما این کشور توانست حتی پس از وقوع این حادثه نیز اینترنت را به عنوان یک زیرساخت ارتباطی بسیار مهم و تاثیرگذار در امدادرسانی و نجات به آسیب دیدگان حفظ کند. این در حالی است که در اغلب کشورها حتی پس از وقوع کوچک ترین حادثه ای، همه فناوری های ارتباطی و حتی اینترنت بلافاصله با اختلال مواجه خواهند شد. بسیاری از افرادی که پس از این حادثه به دنبال جستجوی اطلاعاتی در این باره بودند، از طریق اینترنت به اطلاعات مورد نظر خود دست یافتند. مدت زمان کوتاهی پس از وقوع سونامی، بیش از هزاران تصویر از این حادثه روی اینترنت قرار گرفت و تنها پس از گذشت ۲۴ ساعت، میلیون ها نفر از کاربران اینترنت توانستند از طریق اینترنت آنچه هنگام سونامی در ژاپن رخ داد را از طریق فیلم های به نمایش گذاشته شده در شبکه های اینترنتی ببینند. person finder نرم افزار جستجوگر افراد آسیب دیده یا ناپدید شده که توسط غول اینترنتی گوگل در اختیار کاربران گذاشته شده بود، از دیگر فناوری هایی بود که در این حادثه به کمک ژاپنی ها آمد. این ابزار جستجوگر به ژاپنی ها کمک کرد تا بتوانند از اینترنت به عنوان یک مرکز بحران مجازی استفاده کرده و از این طریق بسیاری از آشنایان، دوستان و اعضای خانواده که گرفتار این حادثه شده بودند را بیابند و برای کمک به بازماندگان این حادثه اقدام کنند. اینها تنها نمونه هایی از فناوری هایی است که در این حادثه عظیم به کمک ژاپنی ها آمد؛ بنابراین می توان گفت فناوری های نوینی که امروزه ابعاد مختلفی از زندگی ما انسان ها را تحت تاثیر خود قرار داده اند، علاوه بر این که می توانند نویدبخش امکانات گسترده تر و پیشرفته تری در زندگی امروز ما انسان ها باشند، به گونه ای طراحی شده اند که حتی در صورت نیاز و در مواقع لازم به کمک ما انسان ها شتافته و حتی ما را از خطر مرگ و نابودی نیز نجات دهند. منابع: Technology Review msnbc.com / cbc.ca فرانک فراهانی جم روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )

نظرات شما عزیزان: